Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği

Ticaret Borsaları Konseyi toplantısında, Türkiye ekonomisindeki gelişmeler değerlendirilirken, tarım sektöründe Türkiye ile dünyanın karşılaştırılması yapıldı. Avrupa Birliği ülkelerinin 10 yıllık (2002-2012) büyüme ortalaması yüzde 0,2 iken Türkiye’de yüzde 2,2 oldu. 1965 yılından bu yana tarım sektörü ilk defa 11 yılın 9’unda büyüme gösteren bir performans sergiledi. Tarım sektörünün daha hızlı ve sağlıklı büyümesi, sektördeki sorunların giderilmesi için atılması gereken adımlar değerlendirildi. Aşağıdaki hususların Konsey’in görüşü olarak kamuoyuna duyurulması kararlaştırıldı.

1.                  Ülkemiz, üretim imkânı olmasına rağmen bazı ürünleri iç talebi karşılayacak miktarda üretememektedir. Bu durum, söz konusu ürünler üzerinde bir fiyat baskısı oluşturmakta ve ithalatın artmasına sebep olmaktadır. Sınırlı hatta gittikçe azalan tarım arazilerinde her ürünü istendiği miktarda üretmek mümkün değildir. 2013 yılında buğday, mısır, ayçiçeği, çeltik, kiraz, muz ve nar üretiminde rekor kırılmıştır. Bunlar ürün planlamasının yapılması sonucudur. İhtiyaca göre ürün desenlerinin oluşabilmesi için tarımsal desteklemeler üretimi yönlendirme aracı olarak kullanılmaktadır. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın yurtdışında arazi kiralama girişimi sektör açısından olumlu bir gelişmedir.

2.                  Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın uydu takip sistemi ürün planlaması açısından büyük bir fırsattır. Bakanlığın tarım envanterini oluşturmak amacıyla kurguladığı sistem sayesinde tüm tarım arazileri uydu aracılığı ile kontrol edilmektedir. Önümüzdeki dönemden itibaren rekolte ve ürün planlamasının bölgelerdeki Borsalar ve tarımsal sanayi temsilcilerinin katılımıyla yapılmasının önemli olduğu sonucuna varılmıştır. Konuyla ilgili görüşlerin değerlendirmeye alınması ve bu konuda çalışma yapılması konusunda mutabakata varılmıştır.

3.                  Türkiye’de tarım ürünlerinin alım satım işlemlerinin Ticaret Borsaları üzerinden yapılması çok önemlidir. Ticaret Borsaları, tarımsal ürünlerin ticaretinde en adil fiyatların oluştuğu piyasa konumundadır. Tarım sektöründe önemli bir piyasa düzenleyicisi olan Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO) ürün satışlarını, Ticaret Borsaları üzerinden yapması önemlidir. Bu görüş, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından prensip olarak olumlu bulunmuştur. Bakanlığın bu konuda çalışmalara başlaması için mutabakat sağlanmıştır.

4.                  Ürün Doğrulama ve Takip Sistemi gıda güvenliğinin ve kayıt dışının önlenmesi açısından önemlidir. Sistem, 31 Aralık 2013 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir. Ancak firmalarımızın pek çoğu henüz sistemin işleyişine, yükümlülüklerine vakıf değildir. Özel sektörün sisteme adapte olması için ürün takip sisteminin yürürlüğünün geçiş süresinin uzatılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. İlave sürenin sağlanması için Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından çalışma yapılacağı ifade edilmiştir. Ürün doğrulama ve takip sisteminin uygulanması sürecinde barkod ve karekod uygulamasında tecrübe sahibi ve GS 1’in Türkiye’de yetkili ve tek temsilcisi olan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin tecrübesinden faydalanılarak gelecekte birlikte çalışmalar yapılması konusunda mutabakata varılmıştır.

5.                  Ticaret Borsalarımız tarım sektörüne daha fazla katkı sağlamak için büyük yatırımlar yapmaktadır. Türkiye genelindeki 113 Ticaret Borsamız üyelerine hizmet amacıyla satış salonları, hayvan pazar park yerleri ve hayvan satış salonları gibi hizmet birimleri inşa etmektedir. Ancak bu yatırımlar yapılırken Ticaret Borsaları herhangi bir kamu desteğinden faydalanamamaktadır. Ticaret Borsalarımızın bu yatırımlarının destekleme kapsamına alınması talep edilmektedir.

6.                  Lisanslı depoculuk ve Ürün İhtisas Borsası ülkemiz tarımının geleceği ve tarıma dayalı sanayinin gelişmesi açısından son derece önemlidir. Lisanslı Depoculuk sisteminin verimli bir şekilde çalışması, üreticilerimiz ve tüccarımızın sistemi daha hızlı benimsemesi için atılması gereken adımlar ilgili paydaşlara iletilmiştir. Konuyla ilgili olarak Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, sorumluluk alanına düşen gerekli çalışmaları yapacağını ifade etmiştir.

7.                  Hayvancılık sektöründe ülkemizin çok büyük potansiyeli bulunmaktadır. Bu potansiyelin oluşmasında Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın özellikle son dönemde verdiği destekler önemli olmuştur. Bakanlık hayvancılıkta yeni bir politika tasarımı yapılacağını ifade etmiştir. Bu kapsamda, melez ve yerli ırkların et tipi ırklara dönüştürülmesi konusunda bir çalışma yapıldığından bahsedilmiştir.

8.                  Hayvan varlığının korunması, ıslahı, piyasa gözetim ve denetimi ile işletmelerin modernizasyonu konusunda düzenlemeler yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Piyasa gözetim ve dengeleme kurumu olarak Et ve Süt Kurumu gibi bir kurumların gelişmiş ülkelerde de bulunduğu bilinmektedir. Ancak bu kurumların özel sektörle rekabet edecek faaliyetler yürütmemesi önemlidir. Bakanlık yetkilileri de süt fiyatının serbest piyasada oluşması gerektiğini belirtmişlerdir. Bu kapsamda alınan tedbirlerle süt üretiminin arttığı, bunun sonucu olarak da süt fiyatlarının dünya ortalaması seviyesine geldiği ifade edilmiştir.

9.                  Türkiye’de sağlıklı et tüketiminin sağlanabilmesi için hijyenik koşullarının sağlanması önemlidir. Bu kapsamda Bakanlık tarafından, mevcut mezbahaların modernizasyonun tamamlanması için verilen sürenin uzatılabileceği ve mezbahaların modernizasyonunda IPARD kaynaklarının kullanılması yönünde çalışmaların yapılacağı belirtilmiştir.

10.              Hayvan hastalıkları ile mücadele konusunda ciddi bir yol alındığı görülmektedir. Hayvan hastalıklarının kontrol altına alınabilmesi amacıyla Bakanlık tarafından bir aşı üretim merkezi kurulacağı ifade edilmiştir. Ayrıca piyasada brusella ve tüberküloz hastalığı ileri boyutta olan hayvanların imha edildiği vurgulanmıştır.

11.              Küçük ölçekli hayvancılık işletmelerinin modernizasyonunun hızla sağlanması önemlidir. Gerekli desteklerin sağlanmaması durumunda ülkemizde genel olarak hayvancılığın temeli olan küçük ölçekli işletmeler kapanma noktasına geleceklerdir.