T.C. TEL AVİV BÜYÜKELÇİLİĞİ EKONOMİ MÜŞAVİRLİĞİ
ŞİRKET KURMA ŞARTLARI YABANCI YATIRIMLAR TEŞVİKLER VERGİ ve SİGORTA
Tel: (00.972.3) 524 1101 Faks: (00.972.3) 524 0905 E-Mail: turkecon@inter.net.il
İçindekiler:
1- Genel
2-Yabancı Şirket Kurma Şart ve Formaliteleri
3-Yabancı Şirketlere Tanınan Haklar
4- Vergi ve Sigorta
5- Yabancı Sermaye Teşvikleri
6- Teşvikler
7- Teşvik Bölgeleri Haritası
Yabancı Şirket Kurulma İzni:
İsrail'de yabancı bir şirket kurmak veya bir şirkete ortak olmak veyahut şube şeklinde faaliyet gösterebilmek için Adalet Bakanlığı'na bağlı olan ve aşağıda muhaberat bilgileri verilen Şirketler Kaydı bölümüne başvurulması gerekmektedir.
Ministry of Justice - Registrar of Companies
Clal Center 13. floor Jaffa Road
Jerusalem-ISRAEL
Tel: 02/6299444 Fax: 02/6247874
-Herhangi bir gelir sağlamak amacına yönelik olmayacak irtibat büroları için ayrıca bir izne gerek bulunmamaktadır. Zaten İsrail mevzuatında bu tanıma raslanılmamıştır.
-Şirket kurmak veya şube açmak için izlenilecek yol büyük bir farklılık göstermemektedir. Bölüm 2 Başvuruda Gerekli Belgeler içinde sayılan yetki belgesinin verileceği kişinin İsrail'de yerleşik olması yeterli olup, ayrıca, İsrail vatandaşı olması şartı bulunmamaktadır. Yetki belgesinin standart bir yapısı olmayıp, Türkiye'de kanunen geçerli bir yetki belgesi formunda olabileceği öğrenilmiştir.
Şüphesiz yukarıdaki bilgiler, genel anlamda bir şirket kurmak için izlenecek yoldur. Örneğin bankacılık gibi özelliği olan bir sektörde faaliyet göstermek öncelikle İsrail Merkez Bankası'nın iznini gerektirmektedir.
Yabancı Şirketlere Getirilmiş İşlem Yasağı:
Araştırmalardan tespit edildiği kadarı ile İsrail'de yabancı şirketlerin ticari ve ekonomik faaliyette bulunmalarını engelleyen bir hüküme raslanılmamıştır.
Yerli ve Yabancı Şirketler Arasında Ayırımlar:
Vergi, dışı ticaret, kambiyo ve teşvik konularında, İsrail'de faaliyet gösteren yerli ve yabancı şirketler arasında bir ayırım bulunmamaktadır. Aksine, teşvik alan yabancı yatırımcılara vergi indirimi uygulanmaktadır (detayları 6.Bölümdedir).
Yerli Ortak Zorunluluğu:
İsrail'de bir yabancı şirketin faaliyette bulunabilmesi için yerli ortak edinmesi zorunluluğu bulunmamaktadır. Bunun şirketin ihtiyacına göre değişebileceği düşünülmektedir.
Asgari Sermaye Şartı:
İsrail'de faaliyette bulunmak isteyen yabancı şirketler için yasalarla öngörülen ve yurt dışından transferi İsrail resmi makamlarınca şart koşulan bir asgari sermaye şartı bulunmamaktadır.
Limited Şirket veya Anonim Şirket Zorunluluğu:
İsrail'deki hemen bütün büyük şirketler Limited şirket şeklinde faaliyet göstermektedirler (Anonim şirket yapısı mevcut değildir).
Yerli ve Yabancı Şirket Ayırımı:
İsrail'de kurulacak yerli ve yabancı şirketler kuruluş işlemleri açısından aynı prosedüre tabidirler. Kurulan yabancı şirketler kuruluşu müteakip İsrail şirketi statüsü kazanmaktadırlar.
Yabancı Şirket Kuruluşu ve Başvuruda Aranılan Belgeler:
İsrail'de bir yabancı şirket kurmak için, İngilizce hazırlanabilecek ve İsrail Resmi makamlarınca onaylatılacak aşağıdaki belgelerle 1.Bölümde muhaberat bilgileri verilen resmi makama başvurulması gerekmektedir.
-şirket sicil kaydı, ana sözleşmesi ve bilançosu,
-şirket temsilcileri listesi,
-şirketin İsrail'deki işlemlerinden sorumlu İsrail'de yerleşik bir kişi.
Takribi Kuruluş Masrafları:
kuruluş masrafları yatırımın konusuna göre değişmekle birlikte, asgari yaklaşık $.300 işlem masrafı bulunmaktadır.
Gayrimenkul Edinme Hakkı:
İsrail Toprak İdaresinden alınan bilgiye göre, İsrail'de yatırım yapacak şirketlerin gayrimenkul edinmelerini kısıtlayan bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak, toprakların çoğu devlete ait olan İsrail'de kamuya ait bir gayrimenkulü edinebilmek için ayrıca izin alınması gerekmektedir.
Karların Transferi veya Yeniden Yatırımda Kullanılması:
İsrail'de mevzuata uygun olarak kurulmuş olan yabancı bir şirketin gerekli vergiler düşüldükten sonra kârlarını kendi ülkelerine transfer etmelerinde veya mevcut veya yeni yatırımlarında yeniden kullanmalarında bir sınırlama bulunmamaktadır (*).
Yatırımın Tasfiyesi ve Satış Gelirinin Transferi:
Bu konuda da yasal bir engel bulunmamaktadır (*).
Yabancı Yatırımlarının Mevzuat Değişikleri Karşısında Durumu:
Genel olarak, İsrail'in yabancı sermaye mevzuatrında bu konuda özel bir düzenlemeye raslanılmamıştır. Ancak, Türkiye ve İsrail hükümetleri arasında imzalanan ve aşağıdaki Notta yer alan anlaşmanın Türk yatırımcılarını özel bir korumaya aldığı söylenebilir.
(*) Yardımcı Not:
Bu konuda, Türkiye ve İsrail hükümetleri arasında imzalanan ve 2 Eylül 1998 tarih, 23451 sayılı (mükerrer) Resmi Gazete'de yayımlanan yatırımların Karışlıklı teşviki ve Korunmasına ilişkin anlaşmanın gözden geçirilmesinde yarar bulunmaktadır (Özellikle madde 2, 3, 5 ve 6).
Kambiyo Mevzuatı Hakkında:
İsrail kambiyo mevzuatı yeniden gözden geçirilerek daha liberal hale getirilmiş ve İsrail Cumhuriyetinin 50. yılı kutlamalarına denk getirilerek Mayıs 1998 tarihi itibariyle yürürlüğe konulmuştur. Bu konuda Başbakan, Maliye Bakanı ve Merkez Bankası Başkanı ortak basın bildirisinde bulunmuşlardır.
Vergi:
İsrail'de teşvik alan yatırımcılar hariç, yerli ve yabancı tüm şirketler aynı vergiyi ödemekle yükümlüdürler. Vergi dönemi 1 Ocak-31 Aralık tarihleri arasıdır.
Gelir Vergisi: Gelir vergisi şirketler ve gerçek kişiler için ayrı ayrı belirlenmiştir.
- Kurumlar Gelir Vergisi: Bu vergi şirketin yıl sonunda beyan ettiği gelirden alınan sabit bir orandır. Vergi oranı %36'dır.
- Gerçek Kişilerin Gelirlerinden Alınan Vergi: Bu vergi sabit olmayıp gelir düzeyine göre olarak artan bir vergidir. Vergi dilimleri %10'dan başlayıp %50ye kadar çıkmaktadır.
Katma Değer Vergisi: Bu vergi, İsrail'de konusu ne olursa olsun tüm mal ve hizmet alımları için geçerli ve tek bir orandır. KDV oranı %17'dir.
Diğer Ödemeler:
(Hesaplamalar ve ödemeler NIS üzerindendir buradaki $ bir göstergedir)
Çevre (Belediye) Vergisi: Tüm konut ve iş yerleri için belediyeye ödenen bu vergi, yerine ve büyüklüğüne göre değişmektedir (aylık en çok $.200).
İşçi Gelirleri Vergisi (Stopaj): Asgari ücretin yarısı stopajdan muaftır, gerisi $.600a kadar %8, bunu aşan kısım ise %12 üzerinden vergilendirilir.
Sosyal ve Sağlık Sigortası:
-Çalışanların iş kazası ve emeklilikleri için (aylık $.10 civarındadır).
-Çalışanların hastalıkları içindir (aylık $.15 civarındadır).
Her iki sigorta da devletçe şart koşulmakta olup işverence ödenmektedir.
Yardımcı Not:
Türkiye ile İsrail hükümetleri arasında imzalanan Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma anlaşması 7 Ekim 1998 gün, 23351 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
(detayları 6-Teşvikler bölümündedir)
İsrail'de yabancı sermaye Türkiye'de olduğu gibi teşvik edilmektedir. Ancak Türkiye'deki gibi yerli ve yabancı yatırımcıların müracaatları iki ayrı birim tarafından değil, tek bir birim tarafından aynı şartlarla değerlendirilip sonuçlandırılmaktadır (yabancı yatırımcının vergi indirimi daha yüksektir).
Muhafiyet ve Vergi İndirimi:
İsrail'de yatırımlara Devlet Mali Desteği ile Vergi Muhafiyeti ve Vergi indirimi şeklinde iki ayrı teşvik uygulanmaktadır.
İthalatta Gümrük Muhafiyeti veya İndirimi:
Genel olarak, yukarıda belirtilen teşvikler dışında, bu konuda ilave bir teşvike raslanılmamıştır.
Bilgi Notu:
Türkiye ile İsrail arasında imzalanan ve Serbest Ticaret anlaşması 18.7.1997 gün, 23053 sayılı Resmi Gazetede (mükerrer) yayımlanmıştır.
Arsa veya İşyeri Temini veya Tahsisi:
Başta, yatırımların teşvik edildiği bölgelerde kurulu sanayi bölgelerinde, yatırımcıya yer gösterilmesi olmak üzere, bu konularda yabancı yatırımcıya yatırımı Geliştirme Merkezince yardımcı olunmaktadır.
Düşük Faizli Kredi veya Diğer Finansal Kolaylıklar:
Bu konuda devletin ilave bir teşvikine raslanılmamış olup, İsrail'de faaliyet gösteren özel bankalarla irtibata geçilmesinde yarar görülmektedir.
Bölgesel Teşvikler:
İsrail yatırımların teşviki açısından başlıca üç bölgeye ayrılmıştır.
Yardımcı Not:
Türk firmaları, yurt dışında ofis, mağaza açma, işletme ve marka tanıtımı faaliyetlerinde bulunmaları halinde Türk Devleti tarafından ayrıca desteklenmektedir. Bu konuda, Dış Ticaret Müsteşarlığının 97/9 sayılı Tebliğinin gözden geçirilmesinde yarar bulunmaktadır.
Teşvik konuları:
Başlıca yatırımı teşvik konuları; sanayi yatırımları (yüksek teknoloji tercih edilmektedir), bina yapımı ve turizm yatırımları olmaktadır.
Başvuru Makamı:
İsrail'de yabancı sermayeye sağlanan teşviklerden yararlanılabilmesi için, Sanayi ve Ticaret Bakanlığına bağlı olan ve aşağıda muhaberat bilgileri verilen yatırım Merkezinden onay alınması gerekmektedir.
Ministry of Industry & Trade - Investment Center
30, Agron Str. Jerusalem-ISRAEL
Tel: 00.972.2/6220373 Fax: 00.972.2/6231468
Başvuru şekli ve Sistemin işleyişi:
-İsrail'de yatırım teşviklerinden yararlanmak isteyen şirketler, başvuru formunu doldurarak ve yatırımın konusunu belirterek, yukarıda açık adresi verilen yatırım Merkezine başvuruda bulunacaktır (eğer devlet yardımı isteniliyorsa konu ayrıca Sanayi Kalkınma Bankası'nca da incelenecektir).
-Yukarıda anılan birimlerin görüşleri ile konu, profesyonel görüş alınmak üzere Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'na iletilecektir.
-Başvuru, son söz hakkına sahip olan ve Sanayi ve Ticaret, Maliye, Turizm ve Tarım Bakanlıkları yetkililerinden oluşan yatırım Merkezi Kurulunca sonuca başlanacaktır. Kurul kararına bağlı olarak başvuru sahibine Kabul veya Red mektubu yazılacaktır. yatırım Merkezi ile yapılan görüşmeden, onayın çıkmasının yaklaşık 3-4 ay aldığı öğrenilmiştir.
İsrail'de yatırım yapmak ve teşviklerden yararlanmak isteyen girişimcilere, yine Sanayi ve Ticaret Bakanlığına bağlı olan ve aşağıda muhaberat bilgileri verilen yatırımları Geliştirme Merkezi yatırım, yatırım bölgesi, ortaklık ve prosedür gibi konularda bilgi ve belge desteği sağlamaktadır.
Ministry of Industry & Trade - Investment Promotion Center
30, Agron Str. Jerusalem-ISRAEL
Tel: 00.972.2/6220661 Fax: 00.972.2/6222412
Teşvik Bölgeleri:
İsrail üç ana yatırım bölgesine ayrılmıştır. yatırımların en çok desteklendiği kuzey ile çölün de içinde bulunduğu güney bölgesi (A Bölgesi); yatırımların ikinci derecede desteklendiği bölge (B Bölgesi), Merkez İsrail olarak belirlenen ve yerleşimin en çok olduğu bölüm (C Bölgesi). İsrail yatırım bölgeleri haritası ayrıca eklenmiştir.
Teşvik Türleri:
Yukarıda belirtilen bölgelere göre oranları veya süreleri değişen teşvikler:
1- Doğrudan Devlet Mali Desteği
2- Vergi Muhafiyeti ve İndirimi
yatırımcı bu seçeneklerden yalnızca birini seçme hakkına sahiptir ve daha sonra değiştirememektedir
Teşvikten Yararlanma:
-teşvikler özellikle sabit yatırımlara -yeni ekipman ve bina dahil- uygulanmaktadır. Ancak, İsrail'de daha önce kullanılmamış ikinci el ekipmana da uygulanabilmektedir.
- teşvikten yararlanabilmek için, yatırımın en az %30unun şirketin öz kaynaklarından sağlanması ve yatırımın tamamının İsrail'e transferi gerekmektedir. Ayrıca, projenin %25inin onayı takip eden ilk birinci yıl içinde, geri kalanının ise, en geç üç yıl içinde tamamlanması şartı bulunmaktadır.
1- Devlet Mali Desteği
Devlet mali desteği bölgelere göre aşağıdaki gibi verilmektedir:
Projeler |
A Bölgesi 1998 1999 |
B Bölgesi |
Sanayi Projeleri (-140 milyon YIŞ) |
%24 |
%22 |
%10 |
Sanayi Projeleri (140+milyon YIŞ) |
%20 |
%20 |
%10 |
Otel Yatırımları |
%24 |
%22 |
%10 |
Diğer Turizm Yatırımları |
%15 |
%15 |
-- |
Not: YIŞ/$ kuru 1998 sonu itibariyle yaklaşık 4.-dir)
A Bölgesinde yapılan yatırımlara uygulanan teşviklere paralel olarak, ilk iki yıl tam vergi muhafiyeti uygulanmaktadır (Sanayi yatırımlarına ayrıca, ilave beş yıl vergi indirimi vardır).
yatırım Merkezinden alınan bilgiye göre, mali yardım yalnızca projenin tamamlanan bölümlerine ve tamamlandıkça -yatırımı yapan şirkete, bu şirketin İsrail'de çalıştığı banka kanalı ile- verilmektedir. Söz konusu yardım, yedi yıl süre faaliyetin kesilmemesi şartı ile, süre sonunda tamamen geri ödemesize dönüşmektedir.
2- Vergi İndirimi ve Muhafiyeti
Eğer yatırımcı devlet mali desteği yerine vergi indirimini tercih ediyorsa, bu indirimin ancak dağıtılmayan gelire uygulandığını bilmekte yarar bulunmaktadır. şöyleki, şirket hissedarlara temettü dağıtacaksa dağıtılan temettü vergiye tabi olacaktır.
Vergi muhafiyeti/iadesi bölgelere göre aşağıdaki gibi uygulanmaktadır:
A BÖLGESİ |
B BÖLGESİ |
C BÖLGESİ |
10 yıl tam vergi muhafiyeti |
6 yıl tam muhafiyet 1 yıl indirimli vergi |
2 yıl tam muhafiyet 5 yıl indirimli vergi |
Yukarıdaki süreler sonunda yatırımcı, belli bir süre için ve ayrı bir tabloya baılğ olarak ancak, standart vergi yüzdesi olan % 36dan daha düşük bir vergi ödeyecektir.
Araştırma Geliştirme Projeleri:
Ayrıca, İsrail'de Kuluçka Projesi olarak tanımlanabilecek ve teknik konulardaki buluşların ilk geliştirileceği Technological Incubator projelerine devletin ilave desteği bulunmaktadır.
İsrail'in buluşları desteklemesi ve bu konuda ayrılan ödeneğin GSYHnın %3ü gibi ABD ve AB üyesi ülkelerinden de yüksek olması, özellikle 1990-1993 yılları arasında -ve genellikle Rusya'dan- beyin göçünün sağlanmasıyla desteklenerek İsrail bugünkü yüksek teknoloji seviyesine erişmiştir.